จดหมายข่าวศูนย์วิจัยพืชไร่นครสวรรค์

" ระยอง 15 " (OMR45-27-76) ผลงานวิจัยของศูนย์วิจัยพืชไร่ระยอง เป็นมันสำปะหลังอายุเก็บเกี่ยวสั้น ได้จากการผสมเปิดของมันสำปะหลังพันธุ์เกษตรศาสตร์ 50 ซึ่งเป็นพันธุ์แม่ที่ให้ผลผลิตสูงและปรับตัวได้ดีกับสภาพแวดล้อม ที่ศูนย์วิจัยพืชไร่ระยอง ในปี 2545 โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อคัดเลือกพันธุ์มันสำปะหลังที่มีอายุเก็บเกี่ยวสั้นไม่เกิน 8 เดือน และให้ผลผลิตแป้งสูงกว่าพันธุ์ระยอง 5 ระยอง 7 และระยอง 72 ไม่น้อยกว่าร้อยละ 10 ดำเนินการทดลองตั้งแต่ปี 2545-2558 จำนวน 40 แปลงทดลอง ในพื้นที่ปลูกมันสำปะหลัง 17 จังหวัด ได้แก่จังหวัดระยอง ชลบุรี ฉะเชิงเทรา ปราจีนบุรี ชัยนาท นครสวรรค์ ลพบุรี พิษณุโลก เพชรบูรณ์ เลย ขอนแก่น สกลนคร มหาสารคาม ร้อยเอ็ด มุกดาหาร อุบลราชธานี นครราชสีมา

การเก็บเกี่ยวที่อายุ 8 เดือน มันสำปะหลังพันธุ์ระยอง 15 ให้ผลผลิตหัวสดสูง เฉลี่ย 4,632 กิโลกรัมต่อไร่ สูงกว่าพันธุ์ระยอง 5 ระยอง 7 ระยอง 72 และเกษตรศาสตร์ 50 คิดเป็นร้อยละ 10 18 5 และ 4 ตามลำดับ นอกจากนี้ พันธุ์ระยอง 15 มีเปอร์เซ็นต์แป้งสูง เฉลี่ย 29.2 เปอร์เซ็นต์ สูงกว่าพันธุ์ระยอง 5 ระยอง 7 และระยอง 72 คิดเป็นร้อยละ 4 1 และ 5 ตามลำดับ ระยอง 15 ให้ผลผลิตแป้งสูงเฉลี่ย 1,355 กิโลกรัมต่อไร่ ซึ่งสูงกว่าพันธุ์ระยอง 5 ระยอง 7 ระยอง 72 และเกษตรศาสตร์ 50 คิดเป็นร้อยละ 13 18 10 และ 2 ตามลำดับ

จากการสำรวจการเข้าทำลายของแมลงศัตรูมันสำปะหลัง ภายใต้สภาพไร่ในช่วงฤดูแล้ง พบว่า มันสำปะหลังพันธุ์ระยอง 15 มีการเข้าทำลายของไรแดงน้อยกว่าพันธุ์ระยอง 5 ระยอง 7 และระยอง 72 และทุกพันธุ์มีการเข้าทำลายของเพลี้ยแป้งและแมลงหวี่ขาวเล็กน้อย การประเมินความต้านทานโรคใบไหม้ภายใต้สภาพโรงเรือน พบว่า มันสำปะหลังพันธุ์ระยอง 15 เป็นพันธุ์ที่ค่อนข้างอ่อนแอต่อโรคใบไหม้ เช่นเดียวกับพันธุ์ระยอง 5 ระยอง 72 ระยอง 9 และเกษตรศาสตร์ 50

การผลิตมันสำปะหลังในสภาพการจัดการระบบการปลูกพืชที่ต้องการใช้พื้นที่ปลูกพืชหมุนเวียน หรือ หากเกษตรกรต้องการมีรายได้ที่เร็วขึ้น การปลูกมันสำปะหลังพันธุ์ระยอง 15 ซึ่งมีผลผลิตแป้งสูง อายุการเก็บเกี่ยวสั้นที่ 8 เดือน จึงเป็นทางเลือกหนึ่งให้กับเกษตรกร

ผลงานวิจัย มันสำปะหลังอายุเก็บเกี่ยวสั้นพันธุ์ระยอง 15 ได้รับรางวัลผลงานวิจัยดีเด่น ประจำปี 2562 ระดับดี สาขาปรับปรุงพันธุ์ จากกรมวิชาการเกษตร เมื่อวันที่ 30 กันยายน 2563

ลักษณะของมันสำปะหลังพันธุ์ระยอง 15

ทรงต้นสูง ระดับการแตกกิ่ง : 0-1 ระดับ

สีลำต้น : เขียวเงิน

สียอดอ่อน :เขียวอ่อน

ลักษณะแฉกที่อยู่กลางใบ : ใบหอก

สีก้านใบ : สีเขียวอมแดง

สีเปลือกหัว : น้ำตาล
สีเนื้อหัว : ขาว

สอบถามข้อมูลเพิ่มเติม : ศูนย์วิจัยพืชไร่ระยอง เลขที่ 320 ถนนสุขุมวิท ต.ห้วยโป่ง อ.เมือง จ.ระยอง 21150 โทร 0-3868-1515 โทรสาร 0-3868-1514
E-mail : ryfcrc9989@gmail.com
Facebook : ศูนย์วิจัยพืชไร่ระยอง กรมวิชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ์

ข้อมูลและภาพ : ศูนย์วิจัยพืชไร่ระยอง

30 เมษายน 2563

โรคใบจุดกราฟิโอล่าในอินทผลัม

โรคใบจุดกราฟิโอล่า (Graphiola leaf spot หรือ False smut ) เกิดจากเชื้อรา Graphiola phoenicis พบระบาดทั่วไปในแหล่งที่มีการปลูกอินผลัม

เชื้อราเข้าทำลายอินทผลัมในสภาพที่มีความชื้นสูง ลักษณะอาการของโรคสังเกตได้ง่าย เกิดกับใบล่าง อาการเริ่มแรกเกิดจุดสีเหลืองหรือสีน้ำตาลขนาดเล็ก ต่อมาผิวใบปริออก เห็นโครงสร้างขยายพันธุ์ของเชื้อราสาเหตุ (sori) ที่มีลักษณะตรงส่วนฐานสีดำ คล้ายถ้วยนูนขึ้นมาบนผิวใบพืชและมีเส้นสายของสปอร์สีเหลืองอ่อน พัฒนาการของโรคตั้งแต่เชื้อเริ่มเข้าทำลายจนถึงสร้างสปอร์ ใช้เวลากว่า 10-11 เดือน

การป้องกันกำจัด ตัดใบล่างไปทำลายเพื่อลดการแพร่ระบาด แต่หากอินทผลัมแสดงอาการขาดธาตุโพแทสเซียม ไม่แนะนำให้มีการตัดใบล่างที่เป็นโรคทิ้ง จะทำให้อาการขาดธาตุรุนแรงมากขึ้น ส่งผลต่อการเจริญเติบโต

สารเคมีป้องกันกำจัดที่ใช้พ่นทางใบเพื่อป้องกันการเข้าทำลายในใบที่ยังไม่เป็นโรค เช่น ไธโอฟาเนต เมธิล, สารคอปเปอร์ไฮดรอกไซด์ หรือ สารคอปเปอร์ออกซี่คลอไรด์

29 เมษายน 2563

แมลงศัตรูพืชผักสวนครัว

ผักสวนครัวที่ปลูกในกระถาง หรือในสวนหลังบ้าน อาจมีแมลงรบกวน หากมีแค่เล็กๆ น้อยๆ เราใช้มือบี้ทำลายได้โดยไม่ต้องใช้สารเคมี แต่หากปลูกในพื้นที่ใหญ่ขึ้นสำหรับขาย อาจจะต้องใส่ใจดูแลมากเป็นพิเศษ พอเห็นแมลงเริ่มมารบกวน จำนวนยังไม่มาก ถ้าจัดการได้เร็ว อาจจะไม่ต้องใช้สารเคมีป้องกันกำจัดแมลง หรือใช้เท่าที่จำเป็น ยุคนี้ต้องประหยัด ลดค่าใช้จ่าย ที่สำคัญต้องปลอดภัยทั้งคนปลูกและคนกิน หากใช้สารเคมี ให้เว้นระยะอย่างน้อย 7 วัน ก่อนเก็บผลผลิตไปขาย

สะระแหน่ : หนอนห่อใบ (Syngamia abruptalis Walker) เริ่มแรกทำลายกัดกินใบสะระแหน่ที่บริเวณผิวใบด้านใต้ใบ ต่อมาทำให้ใบขาดทะลุ มักพบหนอนชักใย ดึงใบมาห่อหุ้มตัว

มะเขือ/มะระจีน : เพลี้ยจักจั่นฝ้าย เป็นแมลงปากดูด ดูดกินน้ำเลี้ยงจากใบ ยอด เริ่มแรกทำให้ใบเหลือง ต่อมาใบไหม้ ถ้าพบอาการใบเหลืองระหว่างเส้นใบ ให้พลิกดูใต้ใบ มักพบเพลี้ยจักจั่นหลบอยู่ตามซอกเส้นใบ เมื่อโดนรบกวนจะเคลื่อนที่ทะแยงไปด้านข้าง

หากจำเป็นต้องพ่นสารเคมี เลือกใช้ชนิดใดชนิดหนึ่ง ดังนี้ ไซเปอร์เมทริน/ไฟซาโลน (พาร์ซอน) 6.25% อีซี/22.5% อีซี อัตรา 40 ซีซี ต่อน้ำ 20 ลิตร หรือ ฟลูไซโคลซูรอน (แอนดาลิน) 25% อีซี อัตรา 10 ซีซี ต่อน้ำ 20 ลิตร พ่นเมื่อพบตัวอ่อนเพลี้ยจักจั่นฝ้าย มากกว่า 1 ตัวต่อใบ พ่นซ้ำตามความจำเป็น งดพ่นก่อนเก็บผลผลิต 7 วัน

กะเพรา/โหระพา : มวนปีกแก้ว เป็นแมลงปากดูดขนาดเล็ก ตัวสีดำ ปีกใส โปร่งแสง มีจุดสีดำที่กลางปีก ทำลายพืชโดยดูดกินน้ำเลี้ยง ทำให้ใบกะเพรา เฉา ใบไหม้ ยอดไหม้ หากพบให้ใช้มือบี้ทำลาย

31 ตุลาคม 2561

แมลงหวี่ขาวยาสูบ พาหะโรคใบด่างมันสำปะหลัง

แมลงหวี่ขาวยาสูบ
🔹ชื่อสามัญ Tobacco whitefly
🔸ชื่อวิทยาศาสตร์ Bemisia tabaci (Gennadius)
🔹อันดับ Hemiptera วงศ์ Aleyrodidae

ตัวเต็มวัยของแมลงหวี่ขาวยาสูบมีขนาดความยาว 1 มม. ปีกสีขาวและลำตัวสีเหลืองอ่อน มักพบเกาะตามใต้ใบมันสำปะหลัง วางไข่และฟักเป็นตัวอ่อนพัฒนาเป็นดักแด้และตัวเต็มวัย จนครบวงจรชีวิต หนึ่งรอบวงจรชีวิตใช้เวลาประมาณ 30 - 40 วัน ในหนึ่งปีมี 10 - 12 รุ่น เพศเมีย 1 ตัววางไข่ได้เฉลี่ย 200 ฟอง ตัวเต็มวัยเคลื่อนที่ด้วยการบิน แมลงหวี่ขาวยาสูบสามารถบินได้เป็นระยะทางประมาณ 2 - 7 กิโลเมตร/วัน ขึ้นกับแรงลม

การป้องกันกำจัด
- การใช้สารฆ่าแมลง พ่นด้วย
อิมิดาโคลพริด 70% WG อัตรา 12 กรัม/น้ำ 20 ลิตร  (กลุ่ม 4)
ไดโนทีฟูแรน 10% SL อัตรา 20 มล./น้ำ 20 ลิตร  (กลุ่ม 4)
ไทอะมีทอกแซม 25% WG อัตรา 12 กรัม/น้ำ 20 ลิตร  (กลุ่ม 4)
หรือ บูโพรเฟซีน 40% SC อัตรา 40 มล./น้ำ 20 ลิตร (กลุ่ม 16)

- การใช้ชีววิธี
แมลงช้างปีกใส ด้วงเต่าตัวห้ำ มวนโอเรียส (Orius sp.) แตนเบียนเอ็นคาเซีย (Encarsia sp.)

- การเขตกรรม
ทำความสะอาดแปลงและบริเวณรอบๆแปลงเพื่อไม่ให้มีแหล่งที่อยู่อาศัยของแมลงหวี่ขาวยาสูบ
ฝังกลบเศษซากพืชที่ตกค้างในแปลงหรือต้นที่เป็นโรคในหลุมลึกเพื่อไม่ให้ต้นงอกออกมาเป็นแหล่งของไวรัสในแปลงปลูก

พืชอาศัยของแมลงหวี่ขาวยาสูบ
แมลงหวี่ขาวยาสูบมีพืชอาศัยมากกว่า 900 ชนิด เช่น ละหุ่ง สบู่ดำ หม่อน พืชผักสวนครัว พืชวงศ์ถั่ว วงศ์แตง วงศ์มะเขือ และวัชพืชอีกหลายชนิด

การตรวจติดตามโรคใบด่างมันสำปะหลังและแมลงพาหะ หลังจากปลูกมันสำปะหลังแล้ว
หมั่นสังเกตดูยอดอ่อนและใบมันสำปะหลังทุกสัปดาห์ว่ามีอาการของโรคหรือไม่
ตรวจดูใต้ใบว่ามีไข่ ตัวอ่อน หรือตัวเต็มวัยของแมลงหวี่ขาวยาสูบหรือไม่
หากพบแมลงหวี่ขาวยาสูบ 5 - 20 ตัว บนพืช 10-20 ต้นต่อแปลง #ให้ดำเนินการป้องกันกำจัดทันที

ข้อควรรู้‼

แมลงหวี่ขาวยาสูบจะเพิ่มจำนวนมากขึ้นเมื่อสภาพอากาศแห้งแล้ง ฝนทิ้งช่วง โดยเฉพาะอย่างยิ่งในสภาพแปลงที่มีพืชอาศัยต่างๆ ตลอดทั้งปี หากในแปลงมีต้นที่เป็นโรคเพียงต้นเดียวแมลงหวี่ขาวยาสูบสามารถแพร่กระจายโรคไปยังต้นอื่นๆ ได้อย่างรวดเร็ว ทำให้เกิดโรคระบาดเป็นวงกว้าง
ดังนั้นการสำรวจติดตามและป้องกันกำจัดแมลงหวี่ขาวยาสูบจึงเป็นหัวใจสำคัญในการสกัดกั้นการแพร่กระจายของโรคใบด่างมันสำปะหลัง

สอบถามข้อมูลเพิ่มเติม
สำนักวิจัยพัฒนาการอารักขาพืช กรมวิชาการเกษตร
☎02-5799588 หรือ 02-5798516

ข้อมูล : กรมวิชาการเกษตร

โรคใบด่างมันสำปะหลัง

โรคใบด่างมันสำปะหลัง เกิดจากเชื้อไวรัส ในวงศ์ Geminiridae สกุล Begomovirus ปัจจุบันมีรายงานทั้งหมด 10ชนิด พบในทวีปแอฟริกา 8 ชนิด และในทวีปเอเชีย 2 ชนิด ได้แก่ Indian cassava mosaic virus (ICMV) พบในประเทศอินเดีย และ Sri Lankan cassava mosaic virus (SLCMV) พบในประเทศศรีลังกา อินเดีย เวียดนาม และกัมพูชา
ลักษณะอาการของโรค

ใบด่างและใบหงิก เสียรูปทรง อาการด่างมีหลายแบบ เช่น ด่างเขียวซีดสลับเขียวเข้ม ด่างเหลือสลับเขียว ใบหงิก หรือ หงิกเหลือง ใบย่อยบิดเบี้ยวหงิกงอ โค้งเสียรูปทรง ใบอ่อนและใบที่เจริญใหม่มีขนาดเล็กลง ยอดหงิก ต้นแคระแกร็น

แมลงพาหะ

แมลงหวี่ขาวยาสูบ (tobacco whitefly)
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Bemisia tabaci (Gennadius)

พืชอาศัยของเชื้อไวรัสสาเหตุโรค

•มันสำปะหลัง ละหุ่ง สบู่ดำ
•พืชวงศ์เปล้า Euphorbiaceae

พืชอาศัยของแมลงหวี่ขาวยาสูบ
•พืชวงศ์ถั่ว
•พืชวงศ์แตง
•พืชวงศ์ Solanaceae เช่น มะเขือ พริก ยาสูบ
•กะเพรา โหระพา ผักชีฝรั่ง สะระแหน่ แมงลัก ยี่หร่า

เฝ้าระวังและป้องกันท่อนพันธุ์ติดโรคใบด่างมันสำปะหลัง
- ห้ามใช้ท่อนพันธุ์มันสำปะหลังที่เก็บจากต้นที่เป็นโรคใบด่างมันสำปะหลังมาปลูกใหม่ จะทำให้เกิดโรคใบด่างระบาดอย่างรุนแรงในแปลงตั้งแต่ระยะ 2 เดือนแรก ต้นมันสำปะหลังแคระแกร็น ใบด่างหงิกงอ ซึ่งจะทำให้ผลผลิตเสียหาย 80-100 %

- หมั่นเดินตรวจแปลงตั้งแต่เริ่มปลูกทุกๆ 2 สัปดาห์

หากพบอาการต้องสงสัย เช่น ใบหงิก ใบด่าง ให้รีบแจ้งเจ้าหน้าที่กรมวิชาการเกษตร หรือ กรมส่งเสริมการเกษตร ในพื้นที่มาวินิจฉัยโรค เจ้าหน้าที่จะขุดถอนทำลายต้นต้องสงสัยออกจากแปลง นำไปฝังกลบ พ่นต้นที่เหลือในแปลงและแปลงข้างเคียงด้วยสารฆ่าแมลงเพื่อทำลายแมลงหวี่ขาวยาสูบ

- ติดตามการเกิดโรคใบด่างในแปลงอย่างต่อเนื่องทุก 2 สัปดาห์

สายด่วนเฝ้าระวังโรคใบด่างมันสำปะหลัง
กลุ่มงานเฝ้าระวังศัตรูพืชกักกัน กลุ่มวิจัยการกักกันพืช
สำนักวิจัยพัฒนาการอารักขาพืช กรมวิชาการเกษตร
โทร. 0–2579–8516 หรือ 061–415–2517
อีเมล์ ppspq@doa.in.th

ข้อมูล : กรมวิชาการเกษตร

24 กันยายน 2561

โรคราสนิมอ้อย

โรคราสนิมที่มีรายงานการเข้าทำลายอ้อย มี 4 ชนิด

1) Brown rust เกิดจากเชื้อรา Puccinia melanocephala พบได้ทั่วไป ในแหล่งปลูกอ้อยที่สำคัญของโลก เช่น อินเดีย แอฟริกา ออสเตรเลีย จีน ฟิลิปปินส์ ทวีปอเมริกา ด้านตะวันตกของฟลอริดา กัวเตมาลา นคารากัว คอสตาริกา เอลซาวาดอร์ ปานามา เมกซิโกและ บราซิล

2) Orange rust เกิดจากเชื้อรา P. kuehnii ระบาดในเอเชีย และ ออสเตรเลีย

3) Ash rust เกิดจากเชื้อรา P. sparganioides มีรายงานการระบาดใน สวาซีแลนด์ แอฟริกาใต้

4) Tawny rust เกิดจากเชื้อรา Macruropyxis fulva sp. nov. ซึ่งเป็นเชื้อราสนิมชนิดใหม่ที่มีรายงานเข้าทำลายอ้อยในแอฟริกาใต้

อาจพบการทำลายของราสนิมชนิด Brown rust และ Orange rust ปะปนกันบนใบอ้อย ลักษณะสำคัญที่ใช้จำแนกความแตกต่างของเชื้อราสาเหตุทั้ง 2 สปีชีส์ คือ ลักษณะสัณฐาน และสี ของ uredinia paraphyses urediniospores telia และ teliospores ลักษณะตุ่มสปอร์ (pustules) บนใบพืช pustules ของ P. kuehnii มักจะมีสีส้ม ส่วน pustules ของ P. melanocephala จะมีสีน้ำตาลเข้ม pustules ที่เกิดจากเชื้อราสนิม P. kuehnii จะสั้นและมีรูปไข่ ส่วน pustules ที่เกิดจากเชื้อรา P. melanocephala จะยาวกว่าและแคบกว่า

ช่วงเดือนกรกฏาคม-สิงหาคม 2561 พบการระบาดของโรคราสนิมอ้อย (Orange rust) ที่เกิดจากเชื้อรา P. kuehnii ในอ้อยที่มีอายุ 5-6 เดือน ที่ปลูกในสภาพแปลงทดลอง ลักษณะเด่นที่ใช้ในการจำแนกสปีชีส์คือส่วนยอด (apex) ของ urediniospores มีผนังหนากว่าด้านอื่นๆ (ภาพที่ 1)

อ้อยที่เป็นโรคราสนิม ระยะแรกเกิดจุดแผลสีเหลือง ขนาดเล็ก ต่อมาแผลขยายตามความยาวของใบ เปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลแดง มีสีเหลืองรอบแผล มักเกิดแผลหนาแน่นบริเวณกลางใบจนถึงปลายใบ ใต้ใบพบตุ่มสปอร์ ของเชื้อจำนวนมาก ในพันธุ์ที่อ่อนแอ ทำให้ใบไหม้ แห้ง ลำอ้อยมีขนาดเล็ก ผลผลิตลดลง 25 เปอร์เซนต์

โรคราสนิมระบาดในสภาพที่มีความชื้นสูง อุณหภูมิ 20-25 องศาเซลเซียส

การป้องกันกำจัด ปลูกพันธุ์ต้านทาน ใช้สารเคมี เช่น แมนโคเซบ โพรพิโคนาโซล